Dawid Berniniego – rzeźba o sile wiary i pokory świadcząca

Dawid, Gian Lorenzo Bernini, Galleria Borghese

Dawid, Gian Lorenzo Bernini, Galleria Borghese

Anegdota głosi, że modelem dla biblijnego młodzieńca stał się dla Berniniego on sam. Rzeźbę zamówił ówczesny wielbiciel jego talentu, kardynał Scipione Borghese. Co prawda początkowo przeznaczona była dla innego kolekcjonera – kardynała Montalto, ale po jego śmierci niedokończony kawał marmuru odkupił Scipione i pozwolił dokończyć dzieło autorowi, który dokonał tego w zaledwie siedem miesięcy. Ale co miało ono tak naprawdę przedstawiać? Nie tylko młodego pasterza, który swym sprytem pokonał wodza Filistynów.

Dawid, Gian Lorenzo Bernini, Galleria Borghese
Dawid, Gian Lorenzo Bernini, Galleria Borghese
Dawid, Gian Lorenzo Bernini, Galleria Borghese
Dawid, Gian Lorenzo Bernini, Galleria Borghese
Dawid, Gian Lorenzo Bernini, Galleria Borghese
Dawid, Gian Lorenzo Bernini, Galleria Borghese
Dawid, Gian Lorenzo Bernini, Galleria Borghese

Anegdota głosi, że modelem dla biblijnego młodzieńca stał się dla Berniniego on sam. Rzeźbę zamówił ówczesny wielbiciel jego talentu, kardynał Scipione Borghese. Co prawda początkowo przeznaczona była dla innego kolekcjonera – kardynała Montalto, ale po jego śmierci niedokończony kawał marmuru odkupił Scipione i pozwolił dokończyć dzieło autorowi, który dokonał tego w zaledwie siedem miesięcy. Ale co miało ono tak naprawdę przedstawiać? Nie tylko młodego pasterza, który swym sprytem pokonał wodza Filistynów.

    Dawid, Gian Lorenzo Bernini,
    Galleria Borghese

Starotestamentowy Dawid, który dzięki swemu sprytowi i wierze w zwycięstwo pokonał kolosa Goliata i jego armię, należał do popularnych tematów sztuki, zarówno renesansowej, jak i barokowej. Postać nagiego młodzieńca rzeźbili tacy wielcy artyści jak Donatello i Michał Anioł (Michelangelo Buonarroti). W obu tych przypadkach mamy do czynienia z przedstawieniami ukazującymi nieskazitelne cielesne piękno. Postacie są statyczne, skierowane wprost ku widzowi. Gian Lorenzo Bernini stwarza coś nowego – kładzie nacisk na ruch, dynamikę, ale i wydobywa coś jeszcze: przestrzenność rzeźby. Możemy oglądać ją z różnych stron, i z różnych stron dostarcza innych wrażeń. Dawid Berniniego ukazany został w momencie, gdy zamierza się, skręca swe ciało, aby przy użyciu procy cisnąć kamień. Jego twarz jest skoncentrowana, usta zaciśnięte, brwi ściągnięte. Czujemy, że zaraz wykona śmiertelny rzut.

Bernini ukazał drobnego młodzieńca, który odrzuca proponowaną mu przez Saula zbroję (widzimy ją u jego stóp) i uzbrojony jedynie w pasterską procę i worek z kamieniami, którymi do tej pory bronił swej trzody, staje na wprost niezwyciężonego, potężnego Goliata. Co skłania go do tak desperackiego czynu? Według rzeźbiarza niepodważalna wiara w boską opatrzność, w Boga, który nie zawiedzie zarówno jego, jak i Izraelitów. Stąd jego siła – zrodzona z wiary i pokory. Przepełnia go ona w momencie, gdy skupia się na rzucie, który musi być celny, gdyż prowadzić go będzie ręka samego Boga. Tego samego, dla którego pasterz gra na lutni leżącej między jego stopami. Lutnia, instrument, na którym z zamiłowaniem grał Dawid, stanowi tu ważny trop. Ten, który gra dla Boga i wysławia jego imię w psalmach, musi być czystej myśli i wielkiego serca. Tak więc rzeźba ta jest wielkim hymnem pochwalnym na temat wiary, która – wyrosła w bogobojnym sercu – może pokonać wszystko, nawet rzeczy niewyobrażalne.

 

Gian Lorenzo Bernini, Dawid, 1624, Galleria Borghese